Εκείνο πού σώζει καί φτιάχνει καλά παιδιά είναι ή ζωή των γονέων μέσα στο σπίτι. Οι γονείς πρέπει να δοθούνε στην αγάπη του Θεού. Πρέπει να γίνουνε άγιοι κοντά στα παιδιά με την πραότητα τους, την υπομονή τους, την αγάπη τους. Να βάζουνε κάθε μέρα νέα σειρά, νέα διάθεση, ενθουσιασμό κι αγάπη στα παιδιά. Καί ή χαρά πού θα τους έλθει, αγιοσύνη πού θα τους έχει επισκεφθεί, θα εξακοντίσει στα παιδιά τη Χάρη. Για την κακή συμπεριφορά των παιδιών φταίνε γενικά οι γονείς, δεν τα σώζουν ούτε οι συμβουλές ούτε ή πειθαρχία ούτε ή αυστηρότητα. Αν δεν αγιάζονται οι γονείς, αν δεν αγωνίζονται, κάνουν μεγάλα λάθη καί  μεταδίδουν το κακό πού έχουν μέσα τους. Αν οί γονείς δεν ζουν ζωή αγία,  αν δεν μιλούν με αγάπη, ό Διάβολος ταλαιπωρεί τους γονείς με τις αντιδράσεις των παιδιών. Ή αγάπη, ή ομοψυχία, ή καλή συνεννόηση των γονέων είναι ό,τι πρέπει για τα παιδιά. Μεγάλη ασφάλεια καί σιγουριά Τα φερσίματα των παιδιών έχουν άμεση σχέση με την κατάσταση των γονέων. Όταν τα παιδιά πληγώνονται άπ’ την κακή μεταξύ των γονέων  τους συμπεριφορά, χάνουν δυνάμεις καί διάθεση να προχωρήσουν στην πρόοδο. Κακοχτίζονται καί το οικοδόμημα της ψυχής τους κινδυνεύει από στιγμή σε στιγμή να γκρεμισθεί. Να σας πω καί δυο παραδείγματα.

Είχαν έλθει δυο κοπελίτσες αδελφές σ’ μένανε κι ή μια είχε κάτι πολύ άσχημα βιώματα καί με ρωτούσαν που οφείλονται. Καί τους είπα:

Είναι άπ’ το σπίτι, άπ’ τους γονείς σας.
Κι όπως την «έβλεπα» τη μια, λέω:

‘Εσύ άπ’ τη μητέρα σου τα έχεις κληρονομήσει αυτά.

Κι όμως, λέει, οί γονείς μας είναι τόσο τέλειοι άνθρωποι. ειναι Χριστιανοί, εξομολογούνται, μεταλαμβάνουν, πού, μπορεί να πει κανείς, ζήσαμε μέσα στη Θρησκεία. Έκτος αν φταίει ή Θρησκεία, απαντάει εκείνη.

Τους λέω:

Τίποτε δεν πιστεύω άπ’ αυτά πού μου λέτε. Εγώ ένα μόνο «βλέπω». Οί γονείς σας δεν τη ζουν τη χαρά του Χριστού.

Πάνω σ’ αυτό ή άλλη είπε:

Άκουσε, Μαρία. Καλά λέει ό Παππούλης, έχει δίκιο. Οί γονείς μας πάνε στον Πνευματικό, στην Εξομολόγηση, στη Θεία Μετάληψη, Ναι… Αλλά είχαμε ποτέ ειρήνη στο σπίτι; Ό πατέρας συνεχώς γκρίνιαζε με τη μητέρα μας. Διαρκώς πότε ό ένας δεν έτρωγε, πότε ό άλλος δεν ήθελε νά πάνε κάπου μαζί. Έχει δίκιο λοιπόν ό Παππούλης.

Πώς τον λένε τον πατέρα σου; την ρωτάω.
Μου είπε.

Πώς την λένε τη μητέρα σου; Μου είπε.

      Ε, λέω, με τη μητέρα σου δεν τα έχεις καθόλου καλά μέσα σου.
Ακούατε με τώρα. Τη στιγμή πού μου έλεγαν το όνομα, «έβλεπα»  τον πατέρα, «έβλεπα» την ψυχή του. Τη στιγμή πού μου έλεγαν το όνο­μα της μητέρας, «έβλεπα» τη μητέρα κι «έβλεπα» πώς κοίταζε ή κόρη τη μητέρα της.      

   «Έβλεπε» προορατικά, αγιοπνευματικά!

Κάποια άλλη μέρα ήλθε μια μητέρα με τη μια της κόρη καί μ’ επι­σκέφθηκαν. Ήταν στενοχωρημένη. Έκλαιγε με λυγμούς. Ένοιωθε πολύ δυστυχισμένη.

Τι έχεις; τη ρωτάω. Είμαι απελπισμένη με τη μεγάλη μου κόρη, ή οποία έδιωξε , τον άνδρα της άπ’ το σπίτι καί μας παραπλανούσε λέγοντας πολλά ψέματα. Τι ψέματα; της λέω.

Έδιωξε προ πολλού τον άνδρα της άπ’ το σπίτι καί δεν μας είπε τί­ποτα. Τη ρωτούσαμε από τηλεφώνου: «Τι κάνει ό Στέλιος;». «Καλά, μας απαντούσε. Αυτή τη στιγμή πήγε να πάρει εφημερίδα». Κάθε φορά εύρι­σκε κάποια πρόφαση, ώστε να μην υποψιαστούμε τίποτε. Αυτό κράτησε δυο χρόνια. Μας το έκρυβε, πού τον είχε διώξει. Προ ήμερων το μάθα­με άπ’ τον ίδιο, πού τυχαία τον συναντήσαμε.

Της λέω λοιπόν:

Εσύ φταίεις. Εσύ κι ό άνδρας σου. Καί πιο πολύ εσύ.

Εγώ! πού αγαπούσα τόσο τα παιδιά μου, πού δεν έβγαινα άπ’ την κουζίνα, πού δεν είχα προσωπική ζωή, πού τα οδηγούσα στο Θεό καί στην Εκκλησία, πού τα συμβούλευα στο καλό. Πώς φταίω εγώ;

Απευθύνθηκα στην άλλη κόρη, πού ήταν παρούσα:

Εσύ Τι λες;

Ναι, μαμά. Έχει δίκιο ό Παππούλης. Ποτέ, μα ποτέ δεν φάγαμε γλυ­κό ψωμί άπ’ τα μαλώματα, πού κάνατε μια ζωή με τον μπαμπά.

Βλέπεις, πού έχω δίκιο; Εσείς φταίτε, εσείς τα τραυματίζετε τα παιδιά. Δεν φταίνε εκείνα, υφίστανται όμως τίς συνέπειες. Δημιουργείται μια κατάσταση στην ψυχή των παιδιών εξαιτίας των γονέων τους, πού αφήνει ίχνη μέσα τους για όλη τους τη ζωή. Ή συ­μπεριφορά τους στη συνέχεια της ζωής τους, ή σχέση με τους άλλους έχουν άμεση εξάρτηση άπ’ τα βιώματα πού φέρουν άπ’ τα παιδικά τους χρόνια. Μεγαλώνουν, μορφώνονται, αλλά κατά βάθος δεν αλλάζουν. Αυτό φαίνεται καί στις πιο μικρές εκδηλώσεις της ζωής. Επί παραδείγματι, σου συμβαίνει μια λαιμαργία, να θέλεις να τρώγεις. Πήρες, έφαγες, βλέπεις κάτι άλλο, το θέλεις κι εκείνο, το θέλεις καί τ’ άλλο. Αισθάνεσαι ότι πεινάς, ότι άμα δεν φας, σε πιάνει μια λιγούρα, μια τρεμούλα. Φοβάσαι ότι θ’ αδυνατίσεις. Είναι κάτι ψυχολογικό, πού έχει εξήγηση. Μπορεί, ας πούμε, να μη γνώριζες πατέρα, να μη γνώρισες μητέρα, να είσαι στε­ρημένος καί πεινασμένος, φτωχός κι αδύνατος. Κι αυτό από πνευματικό γεγονός εκδηλώνεται αντανακλαστικούς ως αδυναμία του σώματος.

Στην οικογένεια βρίσκεται μεγάλο μέρος άπ’ την ευθύνη για την πνευ­ματική κατάσταση του ανθρώπου. Για ν’ απαλλαγούν τα παιδιά από διάφορα εσωτερικά προβλήματα, δεν είναι αρκετές οι συμβουλές, οι εξαναγκασμοί, ή λογική κι οι απειλές. Μάλλον γίνονται χειρότερα. Ή διόρθωση γίνεται με τον εξαγιασμό των γονέων. Γίνετε άγιοι καί δεν θα έχετε κανένα πρόβλημα με τα παιδιά σας. Ή αγιότητα των γονέων απαλλάσσει τα παιδιά άπ’ τα προ­βλήματα. Τα παιδιά θέλουν κοντά τους ανθρώπους αγίους, με πολλή αγά­πη, πού δεν θα τα φοβερίζουν ούτε θα περιορίζονται στη διδασκαλία, αλλά θα δίνουν άγιο παράδειγμα καί προσευχή. Να προσεύχεσθε οι γονείς σιωπηλά καί με τα χέρια ψηλά προς το Χριστό καί ν’ αγκαλιάζετε τα παιδιά σας μυστικά. Κι όταν κάνουν αταξίες, να παίρνετε κάποια παιδαγωγικά μέτρα, αλλά να μην τα πιέζετε. Κυρίως να προσεύχεσθε.

Πολλές φορές οι γονείς, καί κυρίως ή μητέρα, πληγώνουν το παιδί για αταξία πού έκανε καί το μαλώνουν άδικα. Τότε αυτό πληγώνεται. Ακόμηκι αν δεν το μαλώσεις εξωτερικά καί μέσα σου το μαλώσεις κι αγανακτείς ή το κοιτάξεις άγρια, το παιδί το καταλαβαίνει. Νομίζει ότι ή μητέρα δεν το αγαπάει. Ρωτάει τη μάνα:

Μ’ αγαπάεις, μαμά; Ναι, παιδί μου.

Αλλ’ αυτό δεν πείθεται. Έχει πληγωθεί. Ή μητέρα το αγαπάει, θα το  χαϊδέψει μετά, άλλ’ αυτό θα κάνει το κεφάλι πίσω. Δεν δέχεται το χάδι, το νομίζει υποκρισία, γιατί έχει πληγωθεί.

Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου / Λόγος περί της αγωγής των παιδιών